276/2000 ΑΠ (297175)
Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ/2001 (1),
ΕΕΡΓΔ/2001 (755)
Προσωπικό εκτέλεσης ή
συντήρησης ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων. Προσόντα βοηθού ηλεκτροτεχνίτη.
Εργατικό ατύχημα κατά την εκτέλεση των σχετικών εργασιών (πτώση από στύλο της
ΔΕΗ). Θάνατος του εργαζομένου οφειλόμενος
στην πτώση. Ευθύνη της προστήσασας εταιρείας που είχε αναλάβει το σχετικό
έργο. Υποχρέωση αυτής να διέθετε και βοηθό στο θανατωθέντα εργάτη.
(Επικυρώνει την 1034/1998
ΕφΠατρών).
Μ.Ν
Αριθμός 276/2000
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ
ΠΑΓΟΥ
Β2? Πολιτικό Τμήμα
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους
Δικαστές: Πολύβιο Μαντζιάρα, Αντιπρόεδρο, Γεώργιο Ρήγο, Αρχοντή Ντόβα, Λέανδρο
Ρακιντζή και Θεόδωρο Παπαγιαννάκη, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση
στο Κατάστημά του στις 14 Δεκεμβρίου1999, με την παρουσία και της Γραμματέως
Κωνσταντίνας Ξηροτύρη για να δικάσει μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος:
........................... ο οποίος εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο
του Κων/νο Πετρόπουλο.
Των
αναιρεσιβλήτων:................ οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο
δικηγόρο τους Μιχαήλ Μιχόπουλο.
Η ένδικη διαφορά έχει
εισαχθεί με την από 17.2.1997 αγωγή των ήδη αναιρεσιβλήτων που κατατέθηκε στο
Μονομελές Πρωτοδικείο Πατρών. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 107/1998 του ίδιου
δικαστηρίου και 1034/1998 του Εφετείου Πατρών. Την αναίρεση της τελευταίας
αποφάσεως ζητεί ο αναιρεσείων με την από 5 Φεβρουαρίου 1999 αίτησή του. Κατά τη
συζήτηση της αιτήσεως αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι
παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Λέανδρος
Ρακιντζής ανέγνωσε την από 2 Δεκεμβρίου 1999 έκθεσή του, με την οποία
εισηγήθηκε την απόρριψη της κρινόμενης
αιτήσεως. Ο πληρεξούσιος του
αναιρεσείοντος ζήτησε την παραδοχή της αιτήσεως και ο πληρεξούσιος των
αναιρεσιβλήτων την απόρριψή της και καθένας την καταδίκη του αντιδίκου στη
δικαστική δαπάνη.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Επειδή κατά τη διάταξη του
άρθρου 8 παρ. 1 του Π.Δ της 19/26-3-1933?περί χορηγήσεως αδειών εκτελέσεως και
πτυχίου βοηθητικού προσωπικού κατασκευής και επιβλέψεως ηλεκτρολογικών
εγκαταστάσεων ΣΤ? ειδικότητος παραγωγής, μετατροπής, μεταφοράς, μετασχηματισμού
και διανομής ηλεκτρικής ενεργείας? ορίζεται, ότι οι ως άνω αδειούχοι εκτελέσεως
ή επιβλέψεως ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων υποχρεούνται να χρησιμοποιήσουν κατά
την εκτέλεσιν ή επίβλεψιν των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων ως προσωπικό
εκτελέσεώς ή συντηρήσεως μόνον κατάλληλο τεχνικό βοηθητικό προσωπικό,
αποτελούμενο αναλόγως της σημασίας και του είδους των εγκαταστάσεων από
εργοδηγούς, αρχιτέκτονες, ηλεκτροτεχνίτες, βοηθούς ηλεκτροτεχνιτών, ως και
μαθητευομένους, αίτινες υποδιαιρούνται εις τας κάτωθι επί μέρους ειδικότητας, α)εναερίων
δικτύων, β)υπογείων δικτύων, γ) σταθμών . Κατά τη διάταξη του άρθρου 9 του ως
άνω Π.Διατάγματος, ορίζεται, ότι αι άδειαι βοηθού ηλεκτροτεχνίτου ΣΤ?
Ειδικότητος α)σταθμών, β)υπογείων γραμμών και γ) εναερίων γραμμών, χορηγούνται
?. 2ον αι αυτή ως άνω άδεια βοηθού ηλεκτροτεχνίτου χορηγείται κατόπιν εξετάσεως
εις τους τεχνίτας τους προσάγοντας?β)πιστοποιητικόν πρακτικής εξασκήσεώς των
επί δύο τουλάχιστον έτη, εξ ών το έν έτος εν τη ειδικότητι της αιτουμένης αδείας.
Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, το
Εφετείο δέχτηκε τα εξής: Η εργοληπτική επιχείρηση (κοινοπραξία) με την επωνυμία
?ΑΤΕΡΜΩΝ ΑΤΕΕ? με την 2163119 αναλάβει την εκτέλεση του έργου ?ΔΙΚΤΥΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
ΠΑΤΡΑΣ? και είχε/29.3.1996 σύμβαση εργολαβίας που κατάρτισε με τη ΔΕΗ, είχε προστήσει
στην υπηρεσία της για την τεχνική και ασφαλή εκτέλεση του έργου αυτού και τον
αναιρεσείοντα, που ήταν αρχιτεχνίτης, υπεύθυνος συνεργείου πέντε εργαζομένων, ο
οποίος ακολουθούσε τις εντολές και οδηγίες των υπευθύνων για την καλή εκτέλεση
του έργου και την τήρηση των όρων ασφαλείας των εργαζομένων. Στο συνεργείο αυτό
εργαζόταν και ο παθών Αντώνιος Γεωργόπουλος ως βοηθός ηλεκτροτεχνίτης, χωρίς
όμως να έχει την απαιτούμενη άδεια και έτσι δεν διέθετε την ανάλογη εμπειρία να
ανεβαίνει σε στύλους της ΔΕΗ και μάλιστα σε τσιμεντένιους, στους οποίους η
αναρρίχηση παρουσιάζει ιδιαίτερη δυσκολία. Στις 10.7.1996 το συνεργείο του
αναιρεσείοντος απασχολείτο με τη μετατόπιση στύλων της ΔΕΗ στην οδό
Πανεπιστημίου και Δωρίδος και αυτός έδωσε εντολή στον παθόντα να ανέβει στο υπ?
αριθμ. 23 τσιμέντινο στύλο, που βρισκόταν στο προαύλιο οικίας, και να χαλαρώσει
το καλώδιο του κοινοτικού φωτισμού, που ήταν το πρώτο από τα πέντε ηλεκτροφόρα
καλώδια του στύλου με κατεύθυνση από κάτω προς τα πάνω. Ο παθών για την
εκτέλεση της εργασίας αυτής ζήτησε να του διατεθεί και κάποιος βοηθός, ο αναιρεσείων-εναγόμενος
όμως έκρινε ότι δεν χρειαζόταν και τον άφησε μόνο του να ανέβει στον στύλο,
χωρίς να τον επιβλέπει, δίνοντας σ? αυτόν τις αναγκαίες οδηγίες για την τήρηση
των μέτρων ασφάλειας και απομακρύνθηκε για την επίβλεψη της εργασίας άλλων
εργαζομένων. Ο παθών με τη βοήθεια πτυσσόμενης σκάλας αλουμινίου, ύψους 5,5 μ.
επιχείρησε να ανέβει στο στύλο και όταν έφθασε στην τελευταία κλίμακα, επειδή
το καλώδιο βρίσκονταν σε απόσταση 3 μ., τοποθέτησε στις ειδικές εγκάρσιες και
σε απόσταση 30 εκ. υποδοχές του στύλου 3 μεταλλικούς άξονες(μπουλόνια) για να
πατήσει σ? αυτούς και να αναρριχηθεί μέχρι το καλώδιο. Ενώ είχε απομακρυνθεί
από τη σκάλα και βρισκόταν σε αναρρίχηση πάνω στο στύλο στην προσπάθειά του δε
να περάσει πάνω από τον οριζόντιο αγωγό της ΔΕΗ (πιλότο), επειδή δεν είχε
τοποθετήσει στο στύλο της ΔΕΗ τη ζώνη ασφαλείας που φορούσε, απώλεσε την
ισορροπία του και έπεσε από ύψους 7 μ. στη σιδερένια περίφραξη της οικίας, που
είχε το σχήμα λόγχης. Από την πτώση του αυτή έπαθε βαριά τραυματική κάκωση του
θώρακα και ρήξη του αριστερού πνεύμονος και των αγγείων της καρδιάς και από τα
τραύματα αυτά επήλθε ο θάνατός του. Για το θανάσιμο τραυματισμό του παθόντος
ευθύνεται ο αναιρεσείων ο οποίος δεν κατέβαλε την κατ? αντικειμενική κρίση
απαιτούμενη προσοχή, που μπορούσε να καταβάλει κάθε συνετός άνθρωπος βάσει των
κανόνων της κοινής πείρας και λογικής, την οποία, λόγω των γνώσεών του και
ικανοτήτων του, μπορούσε να καταβάλει, ώστε να προίδει ως δυνατό και να
αποφύγει το θανατηφόρο αποτέλεσμα. Ειδικότερα: 1)Γνωρίζοντας ότι ο παθών
Αντώνιος Γεωργόπουλος ήταν βοηθός ηλεκτροτεχνίτης χωρίς άδεια και ότι απαγορεύεται
σε εργαζομένους που δεν διαθέτουν την αντίστοιχη άδεια ηλεκτροτεχνίτη ή
αδειούχου βοηθού (υπό την επίβλεψη αδειούχου ηλεκτροτεχνίτη) να εργάζονται επί
εναερίων δικτύων (άρθρ. 8 και 9 Π.Δ19/26/Μαρτίου 1933), έδωσε σ? αυτόν την
εντολή να ανέλθει στο στύλο της ΔΕΗ, ενώ ο παθών δεν είχε την ανάλογη εμπειρία
αναρρίχησης, αφού η κύρια εργασία του ήταν στο έδαφος και όχι του ?εναερίτη?,
2)Ενώ ο παθών ζήτησε να του διατεθεί βοηθός για την εκτέλεση της εργασίας αυτής,
ο αναιρεσείων δεν έλαβε υπόψη του το αίτημα αυτό και τον άφησε να αναρριχηθεί
στο στύλο της ΔΕΗ μόνος του, χωρίς να παραμείνει κάτω απ? αυτόν, καθοδηγώντας
τον ως προς τον τρόπο της αναρρίχησης και τα μέτρα ασφάλειας που έπρεπε να
λάβει, ώστε να εκτελέσει χωρίς κίνδυνο το έργο που του ανέθεσε. Με την κρίση
του αυτή το Εφετείο δεν παραβίασε τις παραπάνω διατάξεις και έχει σαφείς, πλήρεις
και όχι αντιφατικές αιτιολογίες αφού τα ως άνω δεκτά γενόμενα περιστατικά έχουν
τα, στοιχεία της υπαιτιότητας (αμέλειας) του αναιρεσείοντος και την αιτιώδη
συνάφεια μεταξύ των πράξεων και των παραλείψεών του, σε σχέση και προς τις
διατάξεις του άνω Π.Δ. και του επελθέντος ζημιογόνου αποτελέσματος. Πρέπει
συνεπώς ο πρώτος λόγος από τον αριθμό 1 του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ. ο τρίτος (πρώτο
μέρος), τέταρτος και πέμπτος λόγοι αναιρέσεως, από τον αριθμό 19, να
απορριφθούν ως αβάσιμοι. Περαιτέρω, ο τρίτος λόγος της αναιρέσεως (μέρος τρίτο)
με την αιτίαση από το αριθ. 559 αριθ. 1 παρ. Β? Κ.Πολ.Δ., ότι η παραδοχή ότι ο
θανών δεν είχε εμπειρία αναρριχήσεων και ήταν μόνο εργάτης εδάφους συνιστά παράβαση
των διδαγμάτων της κοινής πείρας, πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτος, διότι
δεν αναφέρεται, ότι τα διδάγματα αυτά αφορούν την ερμηνεία κανόνων δικαίου και
ποίων ή την υπαγωγή των πραγματικών γεγονότων σ? αυτούς εκτίμηση αποδείξεων.
Επειδή κατά τη διάταξη του άρθρου 4 του Π.Δ. της 22/29.12.1933 ?περί ασφαλείας
εργατών και υπαλλήλων εργαζομένων επί φορητών κλιμάκων? ?εις περίπτωσιν χρησιμοποιήσεως
κλιμάκων εν γένει εις οδόν ή εις διαδρόμους, δέον όπως παρά τους πόδας της
κλίμακος παρίσταται και έτερος εργάτης όστις να κρατεί ταύτην εξασφαλίων την
σταθερότητα αυτής?. Με τον δεύτερο λόγο της αναιρέσεως από τους αριθμούς 1 και
19 του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ. προβάλλεται η αιτίαση, ότι με το να δεχθεί η
προσβαλλομένη απόφαση ότι ο αναιρεσείων είχε υποχρέωση να διαθέση βοηθό στον Α.
Γεωργόπουλο παραβίασε ευθέως ή εκ πλαγίου την ως άνω διάταξη. Ο λόγος αυτός αναιρέσεως
στηρίζεται σε αναληθή προϋπόθεση, διότι το Εφετείο δέχτηκε ότι ο θανών ζήτησε
τη διάθεση βοηθού και όχι ότι είχε νόμιμη υποχρέωση ο αναιρεσείων να διαθέσει
βοηθό και πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη.
Επειδή πράγματα κατά την
έννοια του αριθμού 8 του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ. είναι οι αυτοτελείς πραγματικοί
ισχυρισμοί των διαδίκων, που συγκροτούν την ιστορική βάση της αγωγής, ανταγωγής,
ενστάσεως ή αντεστάσεως και όχι ισχυρισμοί, που αποτελούν άρνηση της αγωγής ή επιχειρήματα
νομικά ή πραγματικά, τα οποία αντλούνται από την εκτίμηση των αποδείξεων. Με
τον τρίτο λόγο αναιρέσεως (δεύτερο μέρος) προβάλλεται αιτίαση από τον αριθμό 8,
ότι το Εφετείο δεν έλαβε υπόψη τους προταθέντες ισχυρισμούς του αναιρεσείοντος
ήτοι α)κατ? αρχάς ο θανών και αν ακόμη θεωρηθεί, ότι προέβαλε κάποιες
αντιρρήσεις τελικώς δεν επέμεινε επ? αυτών και ανέβηκε στη σκάλα,
β)προηγουμένως είχε παραλάβει τη πτυσσόμενη σκάλα, γ)φορούσε ζώνη ασφαλείας για
να μην πέσει από το ύψος, δ)έφερε μεθ? εαυτού αρκετές τριάδες μεταλλικούς άξονες,
εξαρτήματα που θα ήταν άχρηστα σε έναν εργάτη εδάφους, ε)όλο το συνεργείο
εκτελούσε έργο συντηρήσεως εναερίων δικτύων και άπαντες οι εργαζόμενοι
ανεβαίναμε σε στύλους και εν πάση περιπτώσει ή συγκρότηση της ομάδος εργασίας
και η πρόσληψη και διάθεση του κατάλληλου προσωπικού δεν είναι έργο δικό του,
αλλά του επιβλέποντος μηχανικού και του επιβλέποντος τα συνεργεία, στ)ο παθών
ευρίσκετο υπό την επίβλεψη του, όπως ταυτόχρονα και 4 άλλοι εργαζόμενοι και αυτός
(αναιρεσείων), απομακρύνθηκε για να επιβλέψη τους άλλους εργαζομένουςκαι δεν
εξαφανίσθηκε, καθώς και ότι ο θανών ήταν εναερίτης, όπως προκύπτει από το ύψος
του ημερομισθίου του, είχε δε δηλώσει κατά την πρόσληψη του (18.6.1992), ότι
ήταν βοηθός τεχνίτη και κατά τον θάνατο ειδικότητος Στ? εναερίων γραμμών, το
οποίο εξυπονοεί πλήρη εξοικείωση του είχε τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα,
για την απόκτηση της με το έργο του εναερίτη. ξλοι οι παραπάνω ισχυρισμοί του αναιρεσείοντος
συνιστούν επιχειρήματα πραγματικά και όχι αυτοτελείς ισχυρισμούς και ως εκ
τούτου δεν αποτελούν πράγματα. Επομένως πρέπει να απορριφθεί και αυτός ο λόγος
αναιρέσεως, ως αβάσιμος. Επειδή από τη ρητή διαβεβαίωση στην προσβαλλόμενη
απόφαση, ότι ελήφθησαν υπόψη όλα τα επικαλούμενα και προσκομιζόμενα έγγραφ από
23-6-1992 αναγγελία. Πρέπει συνεπώς να απορριφθεί και ο από το αριθμό 11 του
αρθ. 559 Κ.Πολ.Δ. τρίτος λόγος (τελευταίο μέρος) της αιτήσεως αναιρέσεως ως αβάσιμος. α δεν
καταλείπεται αμφιβολία, ότι το δικαστήριο έλαβε υπόψη 1)την από 18-2-1996
συλλογική σύμβαση εργασίας 2)την από 18-6-1992 υπεύθυνη δήλωση του θανότος
3)την
Επειδή, ύστερα από όλα τα
παραπάνω, πρέπει να απορριφθεί η αίτηση αναίρεσης στο σύνολό της και να
καταδικασθεί ο αναιρεσείων στη δικαστική δαπάνη των αναιρεσιβλήτων (άρθρ. 176,
183 Κ.Πολ.Δ.).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 5
Φεβρουαρίου 1999 αίτηση του Γεωργίου Καραγιάννη περί αναιρέσεως της 1034/1998
αποφάσεως του Εφετείου Πατρών. Και
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα
στη δικαστική δαπάνη των αναιρεσιβλήτων, την οποία ορίζει στο ποσό των
τριακοσίων χιλιάδων (300.000) δραχμών.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην
Αθήνα, στις 25 Ιανουαρίου 2000.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δημοσιεύθηκε στο ακροατήριο
στις 22 Φεβρουαρίου 2000.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
