Γράφει η Ζαχαρούλα Φ. Γκριέλα
Δικηγόρος
Στο νόμο δεν υπάρχει ενιαίος
ορισμός για τους μονογονείς, αλλά κρίνεται ή διευκρινίζεται κατά περίπτωση
ποιον θεωρεί ο νομοθέτης μονογονέα,
ανάλογα με το περιεχόμενο και το σκοπό της ρύθμισης, ανάλογα με το αγαθό που καλείται αυτή να προστατεύσει.
Για παράδειγμα, σε διευκρίνιση του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης
(αναφερόμενη στο άρθρο 7 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος) σχετικά με τον
ορισμό του προστάτη μονογονεϊκής οικογένειας και το τέκνο που τον βαρύνει
φορολογικά ορίζεται ότι “Προστάτης μονογονεϊκής οικογένειας θεωρείται αυτός που
ασκεί εν τοις πράγμασι και κατ’ αποκλειστικότητα τη γονική μέριμνα ενός ή
περισσότερων ανήλικων τέκνων, αποκλειστικά στις ακόλουθες περιπτώσεις: χηρεία,
ελεύθερη συμβίωση χωρίς σύμφωνο συμβίωσης, τέκνο γεννημένο εκτός γάμου, που
αφορά τις προσλήψεις στον ιδιωτικό τομέα, ορίζεται ότι “Γονέας μονογονεϊκής
οικογένειας νοείται ο γονέας εκείνος ο οποίος, κατά την ημερομηνία υποβολής της
αίτησης πρόσληψης, ασκεί εν τοις πράγμασι και κατ’ αποκλειστικότητα ή μετά από
σχετική ανάθεση τη γονική μέριμνα ενός ή περισσότερων ανήλικων τέκνων. Το
δικαίωμα αυτό ασκείται από τον γονέα και μετά την ενηλικίωση των τέκνων και
μέχρι τη συμπλήρωση του 25ου έτους της ηλικίας τους....”.
Το σίγουρο είναι ότι μονογονεϊκή οικογένεια είναι η οικογένεια στην οποία υπάρχει ένα κοινό
χαρακτηριστικό: Ενας γονέας – χωρίς σύζυγο ή σύντροφο - ζει με ένα τουλάχιστον ανύπαντρο παιδί, για το
οποίο έχει την ευθύνη της ανατροφής, της διαπαιδαγώγησης, της πνευματικής,
ψυχικής και σωματικής ανάπτυξης, γενικά ζει με
ένα παιδί το οποίο εξαρτάται από αυτόν.
Περιπτώσεις μονογονεικής
οικογένειας, είναι ο άγαμος γονέας που
ασκεί τη γονική μέριμνα τέκνου εκτός γάμου γεννημένου, ή ο χήρος (-α).
Στις σύγχρονες κοινωνίες
παρατηρείται άλλη μία περίπτωση μονογονεικής οικογένειας, αυτή όπου οι γονείς
είναι διαζευγμένοι και στον ένα από τους δύο γονείς έχει ανατεθεί- είτε με δικαστική απόφαση είτε εν
τοις πράγμασι- η άσκηση της επιμέλειας
του τέκνου ή των τέκνων.
Θεωρητικά, ο διαζευγμένος γονέας
δεν ασκεί μόνος του τη γονική μέριμνα, εκτός από τις λίγες περιπτώσεις, που
μπορεί να έχει αφαιρεθεί η άσκηση της γονικής μέριμνας ή και η γονική μέριμνα
ως δικαίωμα, από τον άλλο γονέα.
Δυστυχώς όμως, στην πραγματικότητα,
τις περισσότερες φορές ο διαζευγμένος γονέας που ζει με το ανήλικο τέκνο του,
έχει όλη την ευθύνη και τις υποχρεώσεις της ανατροφής του παιδιού του μόνος του
και ο άλλος, κρύβεται πίσω από δικαιολογίες, χρησιμοποιώντας στην
πραγματικότητα το ανήλικο τέκνο του ως μέσο για να εκδικηθεί ή να πιέσει τον
άλλο γονέα και τοποθετώντας το παιδί του
στο επίκεντρο της προσωπικής σύγκρουσης με τον άλλο γονέα. O εγωισμός
περισσεύει στις μέρες μας και δεν κάνει εξαίρεση, ούτε σ'αυτό τον τόσο λεπτό
τομέα που αφορά τις οικογενειακές σχέσεις και δη τις σχέσεις γονέων και τέκνων.
Από την άλλη μεριά, το κοινωνικό
κράτος είναι ουσιαστικά ανύπαρκτο
και οι παροχές του ασήμαντες και ως εκ τούτου, είναι ανίκανο να προστατεύσει στοιχειωδώς την
ευαίσθητη αυτή κοινωνική ομάδα των μονογονέων, κάθε φορά δε που πρέπει να
επιβάλλει ένα "βάρος" (οικονομικό-φορολογικό ή άλλο) ή να αποκλείσει
κάποιες "ευαίσθητες " κοινωνικές ομάδες από κάποιο άλλο, περιορίζει τεχνηέντως αυτούς που μπορούν να
υπαχθούν στην προστασία του ως μονογονείς, επιδεικνύοντας το ανάλγητο πρόσωπό
του και παραβιάζοντας το ίδιο το Σύνταγμα που καθορίζει το σκοπό για τον οποίο
υπάρχει το κράτος: για να προστατεύει τον πολίτη .
Είναι χαρακτηριστικό, ότι το
επίδομα που καταβάλει η Κοινωνική Πρόνοια στις άγαμες μητέρες ανέρχεται στο
ποσό των 84 ευρώ το δίμηνο (!), όταν το κόστος για το γάλα μόνο των παιδιών
τους ξεπερνάει το ποσό των 150 ευρώ το μήνα! Επιπλέον, εννοείται ότι ακόμη και
αυτό καταβάλεται με τέτοιες προυποθέσεις, που αποκλείει το σύνολο των άγαμων
μητέρων στις περιπτώσεις που δεν είναι άνεργες, οπότε το ποσό αυτό, φαίνεται
κοροιδία περισσότερο παρά παρηγοριά (!). Αντίστοιχα φαινόμενα αδικιών από τις
νομοθετικές ρυθμίσεις του κράτους, προέκυψαν πρόσφατα με την καταβολή του
Κοινωνικού μερίσματος, όπου και πάλι αποκλείονταν περιπτώσεις μονογονέων, με
τις προυποθέσεις που έθετε ο νόμος για τη λήψη του.
Ειδικώτερα σήμερα, η οικονομική
ύφεση που έχει εξαπλωθεί σε όλους τους τομείς της ελληνικής οικονομίας και
παραγωγικότητας, έχει επηρεάσει την αγορά και
έχει μεταφέρει την ανασφάλεια και την πτώση του βιοτικού επιπέδου των οικογενειών που δεν μπορούν να
καλύψουν στοιχειώδεις ανάγκες. Πολύ πιο
έντονες αναδύονται οι δυσκολίες
αυτές στις μονογονεικές οικογένειες.
Δεν είναι τυχαίο, ότι στις μέρες
μας, όλο και περισσότεροι μονογονείς, ωθούμενοι από τον επικείμενο κίνδυνο για
την ίδια την επιβίωσή τους και των τέκνων τους, παραμερίζουν την περηφάνεια
τους και απευθύνονται σε Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς, που δημιουργούνται στηριζόμενοι
στην ευαισθητοποίηση απλών ανθρώπων εθελοντών, αναζητώντας εκεί όποια βοήθεια
και στήριξη μπορούν να λάβουν.
Ενα είναι σίγουρο: οι μονογονείς
σήμερα είναι οι ήρωες της κοινωνίας μας, αφού μπορούν με ένα ή και κανένα ακόμη
εισόδημα, να αντιστέκονται στην παρακμή και στην απογοήτευση που θέλουν
κάποιοι να μας επιβάλλουν και μεγαλώνουν
με σθένος τα παιδιά τους. Το ερώτημα είναι : Ως πότε; Ως πού μπορούν να
φτάσουν; Γιατί δεν είναι αμελητέα η
υπερβολική και ασφυκτική πίεση που ασκείται στους ανθρώπους αυτούς σε
καθημερινή βάση. Ιδίως μάλιστα, όταν η
συντριπτική πλειοψηφία των μονογονέων είναι γυναίκες, οι οποίες είναι και
πρέπει να είναι πάνω και πέρα από κάθε άλλο
ρόλο, ΜΗΤΕΡΕΣ, δηλαδή πρέπει να
είναι σταθερά διαθέσιμες για το παιδί τους, ψύχραιμες και ήρεμες για να
μπορέσουν να ανταποκριθούν με επάρκεια στο ρόλο τους και να συντελέσουν στην
ολοκληρωμένη ανάπτυξη μία υγιούς και ισορροπημένης προσωπικότητας- του παιδιού
τους.
Γι'αυτό είναι σημαντικό να
καταλάβει το κράτος μας τον πραγματικό του ρόλο, σε μία ευνομούμενη πολιτεία,
που θέλει να προάγει τον πολιτισμό: να δημιουργήσει ένα συγκροτημένο σύστημα
προστασίας που να παρέχει στον κάθε πολίτη την εξασφάλιση ενός υψηλού βιοτικού
επιπέδου αλλά και την εγγύηση υποστήριξής
του στα θέματα υγείας, παιδείας, συνταξιοδότησης κλπ και ακόμη περισσότερο ένα ολοκληρωμένο
σύστημα προστασίας και στήριξης του αδύναμου πολίτη και δη των ανήλικων
παιδιών.
