Γράφει η Ζαχαρούλα
Γκριέλα
Δικηγόρος Παρ’Αρείω Πάγω
Πρόσφατες έρευνες έδειξαν, ότι στην Ελλάδα το 20% των παιδιών θα
τα προσεγγίσουν παιδόφιλοι τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους. Σύμφωνα με
στατιστικές, ποσοστό περίπου 10 με 15% των παιδιών και εφήβων έχουν υπάρξει
σεξουαλικά θύματα από ενήλικες τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους.
Στατιστικά, οι
περισσότεροι παιδόφιλοι είναι άντρες.
Τι είναι όμως η
παιδοφιλία
Ο ενήλικας (ή ο
τουλάχιστον 5 χρόνια μεγαλύτερος σε ηλικία έφηβος) που φανερά ή συγκαλυμμένα
παίρνει σεξουαλική ευχαρίστηση από την επαφή του με ένα παιδί υποφέρει από
παιδοφιλία. Αυτό μπορεί να γίνει με πολλούς και διάφορους τρόπους, όπως για
παράδειγμα:
Να επιδιώκει και να
αγγίζει με σεξουαλικό τρόπο τα παιδιά ή τους ανήλικους εφήβους (συνήθως κάτω
των 13 ετών).
Nα ενθαρρύνει μια ομάδα παιδιών να συμμετέχουν σε
σεξουαλικές δραστηριότητες.
Nα τους προβάλλει πορνογραφικό υλικό,
χρησιμοποιώντας άμεσο ή έμμεσο ψυχολογικό εκβιασμό ή χειραγώγηση για να
κρατήσουν αυτές τις δραστηριότητες μυστικές.
Να πλησιάζει τα παιδιά
και τους εφήβους μέσω του Διαδικτύου (Internet) προσπαθώντας π.χ. να χτίσει μια έμπιστη φιλία μαζί τους και στη
συνέχεια να προσπαθήσει να τα παραπλανήσει σεξουαλικά. Αυτός ο τρόπος
προσέγγισης των παιδιών και εφήβων είναι εξαιρετικά διαδεδομένος και εξαιρετικά
επικίνδυνος, διότι ελάχιστοι γονείς ενημερώνονται για τον τρόπο που μπορούν να
προστατεύσουν τα παιδιά τους από τους κινδύνους του διαδικτύου, τα δε παιδιά
έχουν απόλυτη πεποίθηση ότι σ’αυτά δεν πρόκειται να συμβεί κι έτσι όλοι
εφησυχάζουν!
Σύμφωνα με καταγραφές
παιδοφιλικών περιστατικών, συνήθως ο παιδόφιλος είναι κάποιος γνωστός της
οικογένειας ή συγγενής ή γενικά έχει κάποια στενή σχέση με το παιδί ή/και την
οικογένειά του. Ετσι, έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη τόσο της οικογένειας όσο
και του παιδιού, είναι άνθρωπος «πέραν πάσης υποψίας», κινείται με οικειότητα
ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας, έχει τη δυνατότητα εκ της θέσεώς του να μένει
μόνος με το ανήλικο και γενικά να δρα ανενόχλητος. Γι’αυτό συνήθως το παιδί
φοβάται να μιλήσει, μήπως κατηγορηθεί το ίδιο από τους γονείς του ή ντρέπεται
να αποκαλύψει τι του συμβαίνει. Αλλωστε και ο ίδιος ο παιδόφιλος κάνει τα πάντα
εκμεταλλευόμενος την εξουσία που ασκεί πάνω στο παιδί, να το επηρεάσει προς
αυτήν την κατεύθυνση, ώστε να είναι σίγουρος ότι θα εξασφαλίσει τη σιωπή του
παιδιού και δεν θα αποκαλυφθεί! Τέτοιες περιπτώσεις έχουν σημειωθεί με φίλο της
οικογένειας, εκπαιδευτικό ή κληρικό, με τον οποίο η οικογένεια έχει
πνευματική σχέση.
Είναι σημαντικό ότι τα παιδιά μπορεί να ‘μιλούν’
για την κάθε είδους κακοποίησή τους με έμμεσους τρόπους. Εχει παρατηρηθεί
επιστημονικά, ότι παιδιά κακοποιημένα έχουν άστατο ύπνο, συχνούς εφιάλτες και
διαταραχές στην όρεξή τους, έχουν νέους φόβους και φοβίες (π.χ. για ένα
πρόσωπο, μια κίνηση ή ένα μέρος) που δεν εξηγούνται εύκολα από τους γονείς, και
όσους γνωρίζουν την ιδιοσυγκρασία του παιδιού ή αναπτύσσουν περίεργη σεξουαλική
συμπεριφορά για την ηλικία τους - που συχνά περιλαμβάνει στοιχεία ενήλικης
σεξουαλικής συμπεριφοράς (π.χ. λεξιλόγιο, κινήσεις) που φαίνονται ξένα πάνω
τους.
Υπάρχουν όμως
περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης του ανήλικου και στο χώρο της ίδιας
της οικογένειας. Στην περίπτωση αυτή, ο ανήλικος εμπλέκεται χωρίς τη
συναίνεσή του σε σεξουαλικές δραστηριότητες, χωρίς καν να τις αντιλαμβάνεται
συνειδητά και χωρίς να κατανοεί ποιες είναι οι συνέπειες για τον ίδιο. Η
κακοποίηση αυτή λαμβάνει διάφορες μορφές, από την έκθεση σε επίδειξη, τις
θωπείες, την εκπόρνευση, την επιβολή σεξουαλικής βίας από τρίτο και τις
ασελγείς πράξεις μέχρι την αιμομιξία.
Ο Ελληνας
νομοθέτης επηρεασμένος από τη Διεθνή Σύμβαση για τα δικαιώματα του
Παιδιού, προχώρησε σε μία τομή για τα κοινωνικά και νομικά δεδομένα
της Ελλάδας με το ν. 3500/2006, με τον οποίο ποινικοποιήθηκε η ενδοοικογενειακή
βία, είτε αυτή αφορά τις γυναίκες είτε τα ανήλικα τέκνα. Αξίζει να σημειωθεί,
ότι στις περισσότερες χώρες δεν προβλέπεται ειδική προστασία για τα ανήλικα
θέματα ενδοοικογενειακής βίας.
Με το νόμο 3500/2006 έγινε προσπάθεια να προστατευθούν τα
πιο αδύναμα και ευάλωτα μέρη της οικογένειας, της οποίας μάλιστα διευρύνθηκε η
έννοια, προς όφελος των προστατευομένων προσώπων-θυμάτων. Η οικογένεια λοιπόν
κατά το άρθ. 1 του νόμου, περιλαμβάνει τους συζύγους ή γονείς και
συγγενείς πρώτου ή δεύτερου βαθμού εξ αίματος ή εξ αγχιστείας και τα τέκνα τους
από υιοθεσία, ενώ περιλαμβάνονται σ’αυτήν, εφόσον συνοικούν μαζί τους,
συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι τον τέταρτο βαθμό και πρόσωπα των
οποίων επίτροπος δικαστικός συμπαραστάτης ή ανάδοχος γονέας έχει οριστεί ως
μέλος της οικογένειας και κάθε ανήλικο πρόσωπο που συνοικεί με την οικογένεια.
Οι ίδιες διατάξεις εφαρμόζονται και στο μόνιμο σύντροφο των γονέων και στους
τέως συζύγους. Παρατηρείται εδώ η προσπάθεια του νομοθέτη να ανταποκριθεί στις
ανάγκες της σύγχρονα διαμορφούμενης οικογένειας και να καλύψει και τα νέα
μοντέλα αυτής.
Επιπλέον, με το
άρθ. 24 του ίδιου νόμου, ο νομοθέτης εξασφαλίζει την προστασία του ανηλίκου, το
οποίο είναι θύμα ασελγούς πράξης. Το άρθρο αυτό μετατρέπει από πλημμέλημα σε
κακούργημα το αδίκημα της κατάχρησης ανηλίκου σε ασέλγεια και επισείει ποινή
για τον ενήλικο που ασελγεί σε βάρος του ανηλίκου κάτω των 14 ετών, κάθειρξη
τουλάχιστον 10 ετών, ενώ αν ο δράστης ανήκει στα πρόσωπα που τελούν σε σχέση
εμπιστοσύνης με τον ανήλικο, η ποινή φτάνει σε κάθειρξη μέχρι 20 ετών. Ο
νομοθέτης δηλαδή, αντιμετωπίζει με μεγαλύτερη σκληρότητα το δράστη αυτόν, που
εκμεταλλεύεται τη σχέση εμπιστοσύνης που έχει με το ανήλικο.
Ιδιαίτερη σημασία για το ανήλικο θύμα, αποτελεί
η δυνατότητα που του παρέχει ο νόμος, για την αναστολή της παραγραφής των
καταγγελλομένων, μέχρι την ενηλικίωσή του, ενώ διασφαλίζεται το δικαίωμα
του ανήλικου θύματος να καταθέσει υπό συνθήκες που καθιστούν δυνατή την
επίτευξη προστασίας τους με κάθε κατάλληλο μέσο –εφόσον το επιθυμεί, αλλιώς
διαβάζεται η κατάθεσή του (π.χ. με την παρουσία ψυχολόγου, με την αξιοποίηση
οπτικοακουστικών μέσων).
Τελικά η νομική
προστασία του ανηλίκου θύματος, αποτελεί μία καινοτόμα πραγματικότητα στη χώρα
μας, στο οποίο παρέχεται αποτελεσματική προστασία, πλήρως προσαρμοσμένη με τις
επιταγές της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού και της Σύμβασης
του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των παιδιών.
